افغانستان در مرکز دغدغه‌های ضد تروریستی جامعه جهانی قرار دارد. در حالی که ایالات متحده خود را برای خروج نیروهای نظامی‌ خود از افغانستان آماده می‌کند، اختلاف‌نظرهایی وجود دارد که گروه‌های شبه‌نظامی و تروریستی فعال در این کشور چگونه می‌توانند امنیت منطقه و فرامنطقه را به چالش بکشند. از بین سه بازیگر غیر دولتی مسلح در افغانستان، القاعده از انعطاف‌پذیری لازم برای ادامه حیات خود در افغانستان برخوردار بوده و به دنبال خروج نیروهای آمریکایی است. این گروه اتحاد خود را با چند گروه مسلح مهم حفظ کرده است.دیگر بازیگر کلیدی یعنی طالبان، برخلاف تصویرهای به نمایش درآمده، از انسجام سیاسی برخوردار بوده و بعید است که دچار از هم گسیختگی شود. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد رهبران طالبان افغان قادر هستند تا بدون از هم پاشیدن انسجام گروه، سیاست‌های پیچیده موجود بین نخبگان و نیروهای عادی خود را در نقاط مختلف افغانستان مدیریت کنند. اغلب رهبران طالبان افغانستان تمایلی برای ورود به بحث تروریسم فراملی ندارند اما بخش‌هایی از این گروه حامی پروژه‌های جهاد جهانی مورد حمایت القاعده می‌باشند. بازیگر سوم یعنی داعش، در افغانستان رو به افول است. این گروه به طور پیوسته متحمل تلفات نظامی شده است؛ این گروه به لحاظ سیاسی نیز از هم گسیخته است، به نحوی که برخی جناح‌های مهم آن از گروه جدا شده و به طالبان افغان پیوسته‌اند. با این حال، حضور مقاومانه داعش در برخی شهرهای مهم افغانستان، همچنان تهدیدی امنیتی برای غیرنظامیان به حساب می‌آید. شواهد معتبری وجود ندارد که نشان دهد داعش افغانستان توانایی یا تصمیمی برای انجام حملات بین‌المللی داشته باشد.

مطالعات شرق/

افغانستان همچنان در مرکز دغدغه‌های ضد تروریستی آمریکا و جامعه جهانی قرار دارد. در حالی که ایالات متحده  برای خروج نیروهای نظامی‌ خود از افغانستان آماده می‌شود، سیاستگذاران همچنان در این باره اختلاف نظر دارند که گروه‌های تروریستی فعال در این کشور چگونه می‌توانند امنیت ایالات متحده و متحدان او و همچنین کشورهای منطقه را به چالش بکشند. طرفداران طرح خروج معتقد هستند که درباره تهدیدات تروریستی در افغانستان اغراق شده اما مخالفان این طرح بر این باور هستند که این تهدید همچنان بالابوده و ممکن است پس از خروج نیروهای آمریکایی، افزایش بیشتری نیز پیدا کند. در این گزارش تلاش شده تا چالش‌ تروریسم در افغانستان، با تمرکز روی بحث خط مشی سیاسی فعالان مسلح کلیدی در بافت این کشور ـ یعنی القاعده، طالبان افغان و داعش ـ مورد ارزیابی قرار گیرد. ترجمه این گزارش در دو بخش انجام شده که بخش دوم و نهایی آن به شرح ذیل است:
 
انسجام طالبان افغان و چشم انداز از هم گسیختگی آن
انسجام سیاسی طالبان افغان همچنان یک دغدغه بزرگ در حوزه مبارزه با تروریسم است. بسیاری از کارشناسان نگران ایجاد شکاف در درون طالبان افغان در جریان مذاکرات صلح این گروه با دولت افغانستان هستند، به خصوص با توجه به این موضوع که دولت آمریکا از طریق راهبرد ضد شورش خود در طول این جنگ، تلاش کرد تا شکاف بین رهبران را بیشتر کند. گروه دیگری از کارشناسان هم بر این باور هستند که اعمال نفوذ حامیان دولتی مثل پاکستان، سبب آسیب رسیدن به انسجام طالبان شده است. اعمال نفوذهای کشورهای دیگر، مثل روسیه، نیز بر این نگرانی‌ها افزوده است.
یک دیدگاه آن است که طالبان به دو جناح تندرو و میانه‌رو تقسیم شده؛ جناح تندرو به دنبال تصرف حداکثری افغانستان (و حتی ادامه حمایت از القاعده) است و جناح میانه‌روتر، متمایل به بحث تقسیم قدرت.
طبق این دیدگاه، اگر مقامات سیاسی طالبان بخواهند تحت فشارهای بین‌المللی، امتیازات معناداری را، بخصوص در جریان مذاکرات بین‌الافغانی، بدهند آنگاه این گروه انسجام خود را از دست داده و اجرای هر توافق صلحی، غیرممکن و توجیه ناپذیر خواهد شد. در بدترین حالت، ممکن است سناریوی پیش آمده برای گروه وابسته به القاعده در عراق، در افغانستان نیز تکرار شود؛ وضعیتی که سبب از هم گسیخته شدن القاعده و در نهایت، ظهور دولت خودخوانده داعش شد.
در حال حاضر، ارزیابی‌های ارائه شده درباره بروز شکاف سیاسی در درون طالبان، اندکی اغراق شده به نظر می‌رسد. عملکرد طالبان در زمان انجام مذاکرات صلح با ایالات متحده، از سال 2018 نشان می‌دهد که این گروه در درون خود از قدرت سیاسی قابل توجهی برخوردار است. در این مدت، تصمیم‌گیری‌های مهم همچنان بر عهده «ملا هبت الله آخوندزاده» رهبر طالبان افغان بود و وی از حمایت یک ساختار سیاسی وفادار برخوردار بود؛ ساختاری که توسط 3 معاون وی، یعنی «ملا عبدالغنی برادر»، «سراج الدین حقانی» و «ملا یعقوب» ایجاد شده بود. در جریان مذاکرات، رهبری طالبان به نظر توانست درباره موضوعات کلیدی چون زمان اعلام آتش بس، شرایط خروج نیروهای آمریکایی، ترتیب اجرای روند صلح و لحن توافقنامه ماه فوریه با دولت آمریکا، اجماع نخبگان مهم سیاسی و نظامی جنبش را به دست آورد (در حالی که هیچ نشانه آشکاری از وجود اختلافات اساسی بین اعضا درباره این موضوعات دیده نشده است).
به علاوه، رهبری طالبان طی سال‌های اخیر نشان داده که از توانایی کنترل نیروهای عادی و میدانی خود در نقاط مختلف افغانستان برخوردار است. برای اثبات این ادعا، می‌توان به دو رویداد مهم استناد کرد. اولی، اعلام دو آتش بس سراسری (یکی در سال 2018 و دیگری قبل از امضای توافق با آمریکا) بود که سبب کاهش قابل توجه سطح خشونت‌ها در افغانستان شد. دومین رویداد هم پس از امضای توافق با آمریکا مشاهده شد. به دنبال امضای این توافقنامه، طالبان به تعهد خود برای توقف حملات بر ضد اهداف آمریکایی عمل کرد، به نحوی که از فوریه سال 2020 به بعد، حمله به نیروهای آمریکایی و ائتلافی عمدتا متوقف شد. مجموع این رویدادها نشان می‌دهد که رهبری طالبان هم قادر به کنترل سطح و هم اهداف خشونت‌ها است.
اما دلیل این انسجام چیست؟
با حضور هر چه بیشتر طالبان در صحنه، تحلیلگران و کارشناسان بهتر می‌توانند سیاست‌های داخلی این جنبش را درک کنند. در حال حاضر، 3 عامل در این زمینه مهم به نظر می‌رسد:

• اول اینکه، طالبان افغان به نظر موفق به هدف گذاری مجدد و تقویت دوباره سازمان قدرتمند دوران قبل از جنگ خود شده است؛ سازمانی که متشکل از نهادهای دولتی طالبان، شبکه‌های قبایلی و اماکن مذهبی واقع در مناطق شهری و روستایی کشور بوده است. رهبری طالبان توانسته از طریق این مکانیسم‌های سازمانی، روابط طولی را برای مدیریت روند ارائه خدمات عمومی، سیاسی و نظامی ایجاد کند.
  دوم اینکه، از زمان آغاز شورش، رهبران طالبان همواره اهمیت حفظ انسجام گروه را به نیروهای عادی و میدانی خود گوشزد کرده‌اند. این گروه در پیام‌های داخلی خود، به طور پیوسته، بر لزوم حفظ وحدت و فرمانبرداری از رهبران در میدان نبرد بر ضد آمریکا و دولت کابل تأکید کرده‌اند.  
  سوم اینکه، روند جاری صلح در سال‌های اخیر، سبب افزایش انسجام گروه شده است. موافقت آمریکا با درخواست طالبان برای انجام مذاکرات مستقیم و همچنین خروج نیروهای خود از افغانستان، باعث شده تا کادر رهبری طالبان، هم از داخل و هم از خارج جنبش، به طور گسترده مورد ستایش قرار گیرند.