کد QR مطلبدریافت صفحه با کد QR

پشت پرده رویدادهای اخیر ازبکستان

پرونده «گلناره» ابزاری برای فشار بر میراث کریم‌اف

19 مرداد 1396 ساعت 9:26

مولف : الکساندر کنیازف

سیاست اطلاعاتی خاص ازبکستان در زمان اسلام کریم اف که بر مبنای محدودیت حفاظت اطلاعات بوده است، با روی کار آمدن شوکت میرضیایف همچنان حفظ شده است. این سیاست ازبکستان را به آسانی هدف حملات اطلاعاتی از خارج قرار داده و به بازیگران خارجی این امکان را می‌دهد تا به ایجاد یک تصویر اطلاعاتی تحریف شده از اتفاقات روی داده در جامعه ازبکستان اقدام کنند.


ایران شرقی/

نام اسلام کریم اف، اولین رئیس‌جمهور ازبکستان حدود 10 روزی است که در کانون توجه رسانه‌های یک سری کشورها قرار گرفته است که نشان‌دهنده برخی مکانیزم‌های مهم جنگ اطلاعاتی مدرن است.
28 جولای، دادستانی کل ازبکستان گزارش مربوط به از سرگیری دو پرونده جنایی جدید در مورد گلناره کریم آوا، دختر رئیس‌جمهور مرحوم و اطرافیانش را منتشر کرد. دختر بزرگ اولین رئيس‌جمهور کشور به فرار از پرداخت مالیات و همچنین دیگر جرایم مالی متهم است. وی در 12 کشور جهان دارایی حدود 2 میلیارد دلار دارایی است. تحقیقات همچنان ادامه دارد و خود گلناره کریموا در بازداشت به سر می‌برد. رسانه‌های کشورهای پساشوروی و دیگر کشورها (که عمدتا طرفدار غرب هستند) ضمن بهره‌برداری از این موضوع، به سرعت این گزارش را به عنوان نشانه‌ای برای اینکه دولت جدید ازبکستان ضمن تغییر کامل سیاست توسعه کشور، تجدید نظر و بررسی میراث کریم اف را آغاز کرده است تفسیر کردند.

اسلام کریم اف کوچک – پسر گلناره که در لندن زندگی می‌کند و در مصاحبه با بی بی سی روسیه اظهار داشت که به مادرش تهمت زده‌اند، یک انگیزه اضافی برای این موضوع بود. به گفته وی، مبلغ نام برده از پول‌های متعلق به تمام وزرای فاسد و خویشاوندانشان بوجود آمده است. نوه اولین رئیس‌جمهور پیشنهاد انتقال پرونده گلناره کریمووا به دادگاه بین‌المللی و دعوت از وی (گلناره) و همکارانش به این روند (جایی که آنها در آن فرصت دارند برای حداقل پنج دقیقه موقعیت خود را شرح دهند) را می‌دهد. کریموف کوچک وعده داد در آینده سندی منتشر کند که در ان اسامی تمام مقامات درگیر در پرونده "گلناره" آورده خواهد شد. باید توجه داشت که وی قبلاهم اظهاراتی بیان کرده است که تایید نشده باقی مانده‌اند.
اما این گزارشات بهانه‌ای برای صحبت در مورد فشار بر خانواده کریم اف از جانب دولت جدید ازبکستان شد. این در حالیست که فراموش می‌شود تحقیقات جنایی در مورد پرونده گلناره به دستور خود اسلام کریموف در سال 2011 آغاز شده است. اولین اتهامات به گلناره در سال 2013 وارد آمد و در سال 2015 وی براساس یک سری اتهامات جنایی به پنج سال زندان محکوم شد. رفتار مفتضح عمومی گلناره کاملا  نامناسب و غیر طبیعی بود و تاثیر منفی بر تصویر ازبکستان، به خصوص در غرب داشت. بنابراین، به دستور اسلام کریموف، وی تا کنون تحت بازداشت خانگی قرار داشت.

اما احتمال حقه بازی توسط پسر گلناره که در غرب زندگی می‌کند، به یک مسئله جداگانه برای دولت ازبکستان تبدیل شده است. این امر همچنین در حال حاضر، از جانب سرویس‌های امنیتی غرب هم اتفاق می‌افتد. انگیزه‌هایی که در چارچوب آن در حال حاضر، تلاش‌هایی برای معرفی گلناره به عنوان "قربانی رژیم" صورت می‌گیرد، متفاوت‌ بوده و در آنها عناصر مغرضانه هم وجود دارند. گزارشات دادستانی کل ازبکستان این احتمال را در نظر دارند که تاشکند با تکیه بر تصمیمات دادگاه سعی دارد دارایی‌های کریمووا در خارج از کشور را تحت کنترل سازمان‌های دولت یازبکستان قرار دهد. طبیعی است که پسرش و دیگر نمایندگان اطراف این "شاهزاده خانم خوار و رسوا" به در اختیار داشتن این دارایی‌ها به عنوان میراث بی میل نباشند. مقامات ازبکستان نیاز شدیدی به منابع مالی اضافی دارند، اما طرف دیگر قضیه - مقامات مالی و سیاسی آمریکا هستند که یا به نگه داشتن این پول در آمریکا و یا پس دادن آن به تاشکند تحت یک سری"شرایط ژئوپلتیک " تمایل دارند.

این مسئله در راستای سفر سپتامبر شوکت میرضیایف به نیویورک، در جلسه مجمع عمومی سازمان ملل که در آن رئيس‌جمهور ازبکستان قصد دارد با دونالد ترامپ دیدار کند و از این امکان برای تعمیق روابط با آمریکا بهره ببرد، مبرم و ضروری است. علاوه بر این، مقامات ازبک باید به پرونده گلناره کریموا پایان دهند: گلناره تاثیر بسیار منفی بر وضعیت سرمایه گذاری در کشور داشته، سرمایه‌گذاران بالقوه را ترسانده و به یک نوع تست برای بخش فساد در اقتصاد ازبکستان تبدیل شده است. کسب و کار خارجی بر آنچه در شرکت‌هایی که مجبور به پرداخت رشوه به گلناره شده بودند اتفاق می‌افتد نظارت دارد. حل و فصل مسائل مربوط به مالکیت خارجی گلناره کریمووا در چارچوب صلاحیت سازمان‌های اجرای قانون و مقامات قضایی کشورهایی که وی در آنها حضور داشته است (کشورهای اروپایی) قرار دارد. در این کشورها گرایش به سمت سیاسی شدن این مسئله و استفاده از آن برای اعمال فشار بر دولت ازبکستان بوجود می‌آید.
 1 اوت "رادیو آزادی"، پرتال اینترنتی فرغانه تحت نظارت جورج سوروس و یک سری از رسانه‌های طرفدار غرب از اسلام کریموف "انتقاد شدیدی" کردند که در برنامه تلویزیونی "تحلیل نامه" در کانال "ازبکستان-24" پخش شد. در این برنامه گفته شد که دولت ازبکستان از میراث کریموف امتناع می‌ورزد. دو روز بعد، یک برنامه ویدیویی در اینترنت منتشر شد که در آن هیچ گونه انتقادی صورت نگرفت، اما اطلاعات پخش شده توسط رسانه های همگانی غرب گرا در این زمینه همچنان مورد بحث است.
این وضعیت یادآور انتشار خبر مربوط به قتل گلناره کریمووا توسط سرویس‌های مخفی ازبکستان در نوامبر سال 2016 در رسانه‌هاست. منبع اصلی این خبر سرویس خبری "Centre1.com" که یک رسانه مستقل و متخصص در اخبار آسیای مرکزی محسوب می‌شود بود. گالیما بخاربایوا، روزنامه نگار ازبکی، مدیر این سرویس خبری است که دارای موضع شدیدا طرفدار غرب است. هیئت تحریریه این سایت در آلمان واقع شده و بودجه آن توسط بنیادهای آلمانی (به ویژه، بنیاد فریدریش ایبرت که به خاطر نزدیکی‌اش به سرویس‌های مخفی آلمان شناخته شده است) و همچنین یک سری بنیادهای آمریکایی تامین می‌شود. در ژانویه سال 2017، این محافل  رسانه‌ای گزارشی در مورد استعفای رستم عنایت‌اف ، رئیس سرویس امنیت ملی ازبکستان هم منتشر کردند.

سیاست اطلاعاتی خاص ازبکستان در زمان اسلام کریموف که بر مبنای محدودیت حفاظت اطلاعات بوده است، با روی کار آمدن شوکت میرضیایف همچنان حفظ شده است. این سیاست ازبکستان را هدف بسیار آسان حملات اطلاعاتی از خارج قرار داده و به بازیگران خارجی این امکان را می‌دهد تا ضمن ایجاد یک تصویر اطلاعاتی تحریف شده از اتفاقات روی داده در جامعه ازبکستان، به تصویر ازبکستان شکل بدهند. در عین حال، وضعیت توصیف شده یکبار دیگر بر ضرورت یک نگرش انتقادی به گزارش‌های رسانه‌ها (برای کسانی که می‌خواهند یک تصویر عینی از آنچه در حال وقوع است تشکیل بدهند) در مورد جوامعی مانند ازبکستان تاکید می‌کند.
انتهای مطلب/.
 


کد مطلب: 731

آدرس مطلب :
https://www.iess.ir/fa/analysis/731/

موسسه مطالعات راهبردي شرق
  https://www.iess.ir