یالت بلوچستان پاکستان برای داعش موجود در این کشور، سرزمینی بزرگ و بدون قانون فراهم کرده است که با استفاده از آسیب پذیری مکانیزم‌های امنیتی موجود در این منطقه می‌تواند روابطی با گروه‌های تروريستی برقرار نماید و از سویی بلوچستان به شبکه‌های داعش خراسان مستقر در افغانستان هم نزدیک است. کمپین داعش در بلوچستان می‌تواند به عنوان موفق‌ترین کمپین تا به امروز طبقه بندی شود، زیرا این کمپین موفق شده است بیعت‌ها و اتحادهای مهمی با گروه‌های تروریستی محلی ایجاد کند.

ایران شرقی/

پس از سقوط موصل در ماه جولای 2014، داعش شروع به گسترش شاخه‌های خود کرد و تلاش کرد گروه‌های تروریستی اسلام گرا در سراسر جهان را اغوا نماید. این گروه‌ها شامل تعدادی از گروه‌هایی نیز هست که قبلا با القاعده متحد بودند. ابو محمد العدنانی، سخنگوی سابق داعش در آن زمان از همه گروه‌های اسلام گرا خواست تا با ابوبکر البغدادی خلیفه دولت اسلامی متحد شوند و با وی بیعت کنند. در پی این اعلام؛ بیش از 40 گروه تروریستی و شورشی اسلام گرا در سراسر جهان وفاداری به البغدادی را متعهد شدند.

در میان گروه‌هایی که به درخواست داعش پاسخ دادند، چندین گروه تروریستی اسلام گرای پاکستانی هم بودند که به داعش پیوستند و دست بیعت دادند و به این سازمان تروریستی اجازه دادند ایدئولوژی و خشونت خود را در کشوری که اکنون مملو از تروریسم است، گسترش دهد. تحریک خلافت پاکستان، جندالله و تحریک طالبان، جناح شاهد الله شاهد اولین دسته‌هایی بودند که در اواخر سال 2014 به فراخوان پاسخ دادند. برخی گروه‌های تروریستی بیانیه‌های مصالحه صادر کردند، در حالی که دیگران روابط کاری با داعش برقرار می‌کردند. داعش منطقه ولایت خراسان افغانستان و پاکستان را به نام "دولت اسلامی خراسان" (IS-K) نام گذاری کرده است.
 
منطقه خراسان به اصطلاح به هسته اصلی حکومت داعش تبدیل شده است. پس از سقوط رقه در ماه نوامبر سال 2017، این ناحیه به یک منطقه مناسب و برتر برای صدها تن از ستیزه جویان داعش تبدیل شد و به آن نقل مکان کردند. منطقه خراسان همچنین دارای زمین‌های حاصل‌خیز است و گروه‌های تروریستی اسلام گرا مدت‌ها است در آنجا مستقر هستند و این ولایت نواحی وسیعی از مناطق ناامن را تشکیل می‌دهد. این عوامل توانایی گروه در جذب و استخدام افراد را بالا برده و عملکرد گروه را بهبود می‌بخشد.
 
دولت اسلامی خراسان در پاکستان
دولت اسلامی خراسان خیلی زود توانست سرزمین متمایل به جهادگرایی پاکستان را همچون پایتخت خود سازد. این گروه شبکه خود را با کمک شبه نظامیان محلی و منطقه‌ای در تمام چهار ایالت پاکستان پخش کرد و همچنین شاخه‌های خود را در ولایت‌های شرقی و شمالی افغانستان گسترش داد. پاکستان مخصوصا به دلیل وجود تعداد زیادی از سازمان‌های تروریستی مختلف برای داعش جذاب است. شکاف‌ها و شکست‌های اخیر داخلی در میان گروه‌های مختلف تروریستی پاکستانی، باعث می‌شود که این کشور به هدفی جالب و جذاب برای داعش تبدیل شود. دولت اسلامی خراسان یک کمپین رسانه‌ای گسترده همراه با تبلیغات قوی در رسانه‌های اجتماعی راه اندازی کرده تا برنامه استخدام نیرو در پاکستان را اجرایی نماید. تلاش‌های هماهنگ نیروهای نظامی و امنیتی هم به سرعت آغاز شد تا نفوذ داعش در پاکستان را ریشه کن کند و این فرایندِ جذب نیرو و استخدام را متوقف سازد. با وجود مقاومت شدید نیروهای امنیتی و تلاش گروه‌های تروریستی وابسته به القاعده که در پاکستان فعالیت می‌کنند، تلاش‌های استخدام گروه، با موفقیت همراه شد. 

دولت اسلامی خراسان تعداد زیادی حملات را هم در مراکز شهری و هم در مناطق روستایی دور افتاده در سراسر کشور انجام داده است، اگر چه در بعضی از ایالت‌ها موفق‌تر از دیگر ایالت‌ها عمل کرده است. پیش از اینکه نیروهای انتظامی بتوانند گروه دولت اسلامی خراسان را در این ایالت خلع سلاح کنند، این گروه موجی از حداقل 60 قتل هدفمند را در ولایت غربی خیبر پختونخواه، به راه انداخت.

گروه دولت اسلامی خراسان در ایالت سند اثبات کرده است که در راه اندازی آشوب‌های تروریستی و ایجاد واحدهای غیرمتمرکز برای گروه‌های ستیزه‌جو با جذب جوانان تحصیل کرده، موثر ظاهر شده است. در یک حمله مهم در ماه مه سال 2015، یکی از شاخه‌های گروه دولت اسلامی خراسان 43 شیعه اسماعیلی را در پی حمله به اتوبوس آنها کشت و قتل آنها را با خونسردی کامل انجام دادند ( سحر 13 مه 2015).

گروه دولت اسلامی خراسان در کراچی همچنین در طول سال 2014 فعالان اجتماعی و اعضای احزاب سکولار را هدف قرار داده است. به ویژه جنبش‌های ضداسلام و ضد طالبان به نام جنبش سکولار متحده قومی  MQM از اهداف آنان بوده است. قبل از اینکه نیروهای انتظامی بتوانند تعداد قابل توجهی از آنها را دستگیر کنند و عملیات آنها را مختل نمایند؛ این گروه‌ها غارت و ویرانی در کراچی و حیدرآباد به راه انداختند. اعضای بازداشت شده، عمدتا افراد بسیار تحصیلکرده بودند که به ایدئولوژی سلفی-جهادی عقیده داشتند. در حالی که دولت اسلامی خراسان موفقیت‌هایی در سند به دست آورده است، اما رشد این گروه در بلوچستان بیشتر مورد توجه بوده است. شاید به این دلیل که در بلوچستان حاکمیت قانون کمتر به چشم می‌خورد.

رشد گروه و عملیات‌های دولت اسلامی خراسان در بلوچستان
دولت اسلامی خراسان توانسته در بلوچستان که بزرگترین ایالت پاکستان است و پرجمعیت اما دارای جمعیت پراکنده می‌باشد، حملات و تهاجم‌هایی ایجاد کند. بلوچستان 43 درصد از خاک پاکستان را تشکیل می‌دهد و وسعت آن تقریبا به اندازه وسعت کشور آلمان است. این ایالت همچنین فقیرترین قسمت پاکستان است و می‌توان گفت که کمتر از هر بخش پاکستان توسعه یافته است. این ایالت به دفعات حضور و وجود شورشیان ناسیونالیست- جدایی طلب بلوچ را تجربه می‌کند. این گروه به خاطر ضعف امنیت و قوانین و حکم حکومتی در این منطقه و همچنین برای ایجاد ارتباطات با سایر سازمان‌های تروریستی، این ایالت را مرکز و محل استقرار خود قرار داده است.
دولت اسلامی خراسان شبکه‌های استخدام نیرو، مالی و تدارکاتی خود را در این ایالت دارد، اما همچنین از مرکز عملیاتی خود در همسایگی افغانستان پشتیبانی می‌کند. ولایت‌های جنوب شرقی افغانستان، در نزدیکی مرز پاکستان و افغانستان، به طور سنتی دارای حاکمیت قانون ضعیفی هستند. این ضعف قانون اجازه می‌دهد شبکه‌هایی مانند دولت اسلامی خراسان و طالبان افغانستان در اینجا نفوذ کرده و پناهگاه‌های امنی در این مناطق پیدا کنند. نزدیک بودن و مجاورت این مناطق و وجود سرزمین‌های بدون حاکمیت و قانون در بلوچستان، این ایالت را به ویژه برای رشد و بقای دولت اسلامی خراسان مساعد کرده است. جدا از گروه‌های تروریستی اسلامی، تعداد زیادی از گروه‌های ملی گرا- جدایی طلب بلوچ هم در جنوب بلوچستان فعالیت می‌کنند. برخی از آنها با پایگاه‌هایی در همسایگی افغانستان کار می‌کنند و به دفعات با گروه‌های اسلام گرا تبانی می‌کنند تا مسائل مربوط به تدارکات خود را حل کنند.

کمپین دولت اسلامی خراسان در بلوچستان می‌تواند به عنوان موفق‌ترین کمپین تا به امروز طبقه بندی شود. زیرا این کمپین موفق شده است بیعت‌ها و اتحادهای مهمی با گروه‌های تروریستی محلی ایجاد کند. به عنوان مثال، دولت اسلامی خراسان یک رابطه کاری با لشکر جهنگوی العالمی (LeJA) ایجاد کرده است. لشکر جهنگوی العالمی توسط یوسف منصور خراسانی رهبری می‌شود که بومی ایالت پنجاب است و اکنون در بلوچستان فعالیت می‌کند. او یک رویکرد مصالحه‌ای نسبت به دولت اسلامی خراسان در پیش گرفت و به طور منظم با دولت اسلامی خراسان همکاری دارد.

همکاری بین لشکر جهنگوی العالمی و دولت اسلامی خراسان صرفا پیوندی برای تسهیلات و راحتی امور است. لشکر جهنگوی العالمی به ایدئولوژی سلفی گرایی دولت اسلامی خراسان پایبند نیست، اما نسخه‌ی ضد شیعه و خشونت آمیز دیوبندی اسلام گرا را پشتیبانی می‌کند. با این وجود، به نظر می‌رسد نفرت مشترک آنها نسبت به جوامع شیعه و صوفی، نیروی محرکی در پس روابط آنها است. علی رغم رابطه آنها، لشکر جهنگوی العالمی با القاعده همچنان در ارتباط باقی مانده است. بسیاری از فرماندهان و ستیزه جویان آنها در اردوگاه‌های القاعده در افغانستان در زمان حکومت طالبان (1996-2001) آموزش دیده‌اند. بر خلاف دیگر گروه‌های وابسته به القاعده، لشکر جهنگوی العالمی هیچ خصومتی نسبت به دولت اسلامی خراسان بروز نداده است. لشکر جهنگوی العالمی و دولت اسلامی خراسان گاهی به طور مشترک ادعا کردند حملات انجام شده در بلوچستان و بعضا در ایالت سند توسط آنها صورت گرفته است.

منطقه مستونگ بلوچستان مرکز فعالیت‌های دولت اسلامی خراسان است. عملیات سه روزه نیروهای امنیتی در ژوئن 2017 نشان داد که مخفی گاه‌های متعددی وجود دارد که توسط هر دو سازمان استفاده می‌شدند. در جریان این عملیات، در مجموع 12 ستیزه جوی دولت اسلامی خراسان و دو بمب گذار انتحاری توسط نیروهای امنیتی کشته شدند (سحر، 8 ژوئن 2017). نیروهای امنیتی همچنین ادعا کردند که مقر دولت اسلامی خراسان و لشکر جهنگوی العالمی را نابود کرده‌اند. با این وجود، این گروه همچنان به کار خود ادامه می‌دهد و توانایی‌های عملیاتی خود را از طریق چند حمله به پرسنل امنیتی و جلسات انتخاباتی نشان داده است.

دولت اسلامی خراسان همچنان از آسیب پذیری مکانیزم‌های امنیتی در بلوچستان استفاده می‌کند. در آگوست 2017، یک بمب گذار انتحاری داعش، یک کاروان نظامی که از نزدیک منطقه ییشین عبور می‌کردند را هدف قرار داد و 15 تن از جمله هشت سرباز را کشت. از جمله مهمترین حملات اخیر گروه، دو بمبگذاری متوالی در جریان مبارزات انتخاباتی برای انتخابات عمومی سال 2018 بود. دولت اسلامی خراسان مسئولیت بمب گذاری انتحاری در اجتماع حزب عوامی بلوچستان در ناحیه مستونگ در روز 13 جولای را بر عهده گرفت. 131 نفر در اثر این حمله کشته شدند و حمله دیگری که در روز 25 جولای در یک محل اخذ رای در روز انتخابات ریاست جمهوری در کویته رخ داد و 31 نفر دیگر را کشت. (دنیا نیوز، 15 جولای ؛ سحر، 25 جولای). این دو بمب گذاری، ظرفیت‌ها و توانایی عملیاتی دولت اسلامی خراسان را برای ضربه زدن و ایجاد تلفات جمعی نشان می‌دهد. حتی در طول رخدادهایی که به طور معمول همراه با حضور نیروهای امنیتی است، آنها حملات خود را اجرایی می‌کنند.

نتیجه گیری
با وجود اقدامات و تلاش‌های هماهنگ نیروهای امنیتی و انتظامی پاکستان برای از بین بردن دولت اسلامی خراسان، این گروه تروریستی مقاومت نشان داده و همچنان قادر به انجام اقدامات تروریستی، به ویژه در بلوچستان است. ایالت بلوچستان برای گروه دولت اسلامی خراسان سرزمینی بزرگ و بدون قانون فراهم کرده است که در آنجا می‌توانند روابطی با گروه‌های تروريستی مستقر در پاکستان برقرار نمایند و به شبکه‌های داعش خراسان مستقر در افغانستان هم نزدیکند.
رشد دولت اسلامی خراسان (داعش) در بلوچستان و فعالیت‌های آن در افغانستان (جایی که شبکه محلی دولت اسلامی خراسان موجب بروز موجی از حملات تروریستی شده است) نشان می‌دهد که نیاز است مقامات پاکستانی با همتایان خود در افغانستان برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات همکاری کنند. به اشتراک گذاری اطلاعات برای از بین بردن دولت اسلامی خراسان ضروری است، زیرا به تنهایی هیچ یک از این دو کشور همسایه قادر به حل این مسائل نیستند و این گروه بین دو کشور آزادانه دارد حرکت می‌کند. سیاستمداران پاکستانی و افغانستانی باید معیارهای سیاسی خود را در مقابله با گروه دولت اسلامی خراسان تطبیق دهند و هماهنگ شوند و اجازه ندهند این شبکه آن قدر قوی شود که نشود آن را از بین برد.
انتهای مطلب/