ایران شرقی 10 مرداد 1395 ساعت 14:32 https://www.iess.ir/fa/translate/124/ -------------------------------------------------- افراط‌گرایی در آسیای مرکزی عنوان : هشدار ترکیه به قرقیزستان در مورد فعالیت «گولن» -------------------------------------------------- به عقیده برخی کارشناسان، فارغ‌التحصیلان مدارس و موسسات وابسته به گولن در حال حاضر حدود 40 درصد از نخبگان سیاسی قرقیزستان را تشکیل می‌دهند و طرفداران جنبش گولن در حقیقت در بالاترین سطح کار می‌کنند و حتی در بالاترین سطح رهبری قرقیزستان نیز حضور دارند. هبری فعلی ترکیه ظاهرا خیلی نگران است که قرقیزستان که یک کشور آزاد در منطقه آسیای مرکزی است، تبدیل به یک هسته مرکزی برای طرفداران گولن شود به همین دلیل در این زمینه به بیشکک هشدار داده است. متن : ایران شرقی/ پس از کودتای نافرجام در ترکیه مقامات این کشور به قرقیزستان هشدار دادند تا در مورد همکاری با سازمان و مدارس گولن در این کشور تجدید نظر شود و حتی فعالیت آنها تعطیل شود. «مولود چاوش اوغلی» وزیر امور خارجه ترکیه در روز 24 جولای اعلام کرد که طرفداران گولن در قرقیزستان نفوذ قابل توجهی دارند. وی در ادامه عنوان کرد: اگر قرقیزستان روابط خود را با گولن قطع نکند، آنکارا در روابط برادارانه خود با بیشکک تجدید نظر خواهد کرد. در این زمینه کارشناسان آسیای مرکزی در مورد فعالیت مدارس گولن در کشورهای منطقه نظرات خود را عنوان کردند. «نور محمد خامانوف» یکی از مخالفین رژیم ترکمنستان و سفیر سابق این کشور در ترکیه نیز در مصاحبه با دویچه وله اعلام کرد: در طول دهه 2000 دولت سکولار ترکیه با دقت در مورد گسترش سیستم آموزشی گولن در منطقه آسیای مرکزی مطالعه کرده بود و با توجه به اینکه این سیستم بنیاد گرای اسلامی نیست مع الوصف فعالیت این سیستم را در ترکیه مجاز ندانست ولی از گسترش فعالیت گولنیها در منطقه آسیای مرکزی نیز جلوگیری نکرد و حتی علاقمند به گسترش فعالیت آنها نیز بود زیرا از این طربق دولت ترکیه ضمن نزدیک شدن به دولت‌های ترک زبان منطقه باعث گسترش فرهنگ ترکیه در منطقه آسیای مرکزی می‌شد. خامانوف اظهار داشت در آن وقت دولت ترکیه قادر به تامین امور مالی برای رواج فرهنگ این کشور در منطقه آسیای مرکزی نبود و برای دولت بسیار مقرون به صرفه بود که در شرایط مطلوبی که گولن در جهت باز کردن سیستم‌های آموزشی ایجاد می‌کند دولت ترکیه هم در گسترش فرهنگ  ترکیه در این مناطق دستش باز باشد. خامانوف افزود: ولی در زمان صفر مراد نیازاف رئیس جمهور متوفی ترکمنستان مدارس وابسته به گولن در این جمهوری بسته شدند که با تاسف بسیار زیاد رهبران ترکیه مواجه شد ضمن اینکه شبیه به همین اقدام در ازبکستان نیز دیده شد. ولی در قرقیزستان و قزاقستان موسسات آموزشی گولن تاکنون به فعالیت خود ادامه داده‌اند. سیستم سبات (sebat)  «الکساندر توکماتوف» یکی از کارشناسان قرقیزستان در مصاحبه با دویچه وله دراین رابطه گفت: در قرقیزستان این موسسات در ردیف موسسات آموزشی بین‌المللی sebat عمل می‌کنند. تا به امروز آنها دارای 16 موسسه  و 2 مدرسه بین‌المللی و یک دانشگاه هستند که در مجموع آنها  11000 دانش آموز و دانشجو مشغول به تحصیل هستند. دراین موسسات به زبان‌های ترکی، قرقیزی، روسی و انگلیسی تدریس می‌شود. این کارشناس می‌افزاید: در قرقیزستان این موسسات با سیستم ترکیه عجین شده اند، در حالیکه این موسسات بهترین و با کیفیت‌ترین نوع آموزش را به دور از فضای فاسد که در حال حاضر اکثر فضاهای آموزشی قرقیزستان را فرا گرفته است، ارائه می‌دهند. یکی از وزرای قرقیزستان که نخواست نامش فاش شود در مصاحبه با دویچه وله گفت: فارغ‌التحصیلان مدارس و موسسات وابسته به گولن در حال حاضر حدود 40 درصد از نخبگان سیاسی قرقیزستان را تشکیل می دهد و طرفداران جنبش گولن در حقیقت در بالاترین سطح کار می کنند و حتی در بالاترین سطح رهبری قرقیزستان نیز حضور دارند. اهرم فشار این منبع ناشناس در ادامه صحبت خود افزود: مدارس و موسسات آموزشی این سیستم علیرغم درخواست دولت ترکیه بسته نخواهند شد ولی برای ترکیه جهت فشار وارد آوردن به دولت قرقیزستان اهرم فشار وجود دارد. رهبران درجه یک قرقیزستان و وابستگان آنها دارایی‌های زیادی در ترکیه دارند که غالبا  مشترک با طرفداران و بازرگانان وابسته به گولن می‌باشد. به همین دلیل دولت فعلی ترکیه به نام مبارزه با تروریسم می‌تواند همه این دارایی‌ها را تصرف کند. یکی دیگر از اهرم‌های فشار، افشای اطلاعات در رابطه با شیوه‌های فساد مالی و تقلب‌ها و رشوه خواری‌ها در سطح مقامات قرقیز و با مشارکت آنها می‌باشد. بنابراین همکاران آنها در ترکیه ریسک بزرگی را انجام می‌دهند چراکه تمامی این طرح‌ها از طریق ترکیه انجام شده است. به گفته این منبع ناشناس، تصمیمات مربوط به امور ویزایی و یا تحریم‌های دیگر در رابطه با ترکیه اقدامات خطرناکی است زیرا با محروم شدن از حمایت ترکیه در اموربازرگانی ضرر و زیان متوجه این دولت خواهد شد و نه تنها قرقیزستان بلکه بسیاری از موسسات تجاری ترکیه از طریق قرقیزستان که در قزاقستان، روسیه و چین فعالیت می‌کنند متضرر می‌شوند. «مارس ساریف» یکی دیگر از کارشناسان قرقیزستان در مصاحبه با دویچه وله اظهار داشت: سیستم آموزشی  سبات در رابطه با گولن در قرقیزستان مسدود نخواهد شد زیرا این سیستم یک شبکه گسترده  است که متخصصان مجرب را آماده می‌کند و چنین اقدامی باعث شکاف عمیق در سیستم آموزشی قرقیزستان خواهد شد. در روز 25 جولای وزارت خارجه قرقیزستان جواب غیر منتظره‌ای به «داوود چاوش اوغلی» داد و نارضایتی خود را مبنی بر دخالت آنکارا در مورد امور داخلی یک کشور مستقل آنهم با لحن اولتیماتوم و باج خواهی، اعلام کرد. با این حال مقامات قرقیزستان، ضمن رعایت ادبیات دیپلماتیک اعلام کردند که  حقایق و واقعیت‌های مدارس ترکیه در قرقیزستان را بررسی خواهند کرد. ساریف در این رابطه معتقد است، اگر چه اولتیماتوم دولت ترکیه  خیلی هم دیپلماتیک نبود ولی آنها به هدف خود رسیده‌اند و حالا این طرف قرقیزی است که باید توجه بیشتری را به کسانی که برای کار در این مدارس، وارد  قرقیزستان می‌شوند بنماید. وی ادامه داد: رهبری فعلی ترکیه ظاهرا خیلی نگران است که قرقیزستان که یک کشور آزاد در منطقه آسیای مرکزی است، تبدیل به یک هسته مرکزی برای طرفداران گولن شود به همین دلیل در این زمینه به بیشکک هشدار داده شده است. ولی کارشناسان بر این باورند که در آینده نزدیک می‌توان منتظر یک تعارض و برخورد جدی بین ترکیه و قرقیزستان بود.