تحلیل و ارزیابی وضعیت نظامی-امنیتی ترکمنستان و فرصت‌ها و تهدیدهای فراروی امنیت ملی ج.ا.ایران

در میان کشورهای آسیای مرکزی، ترکمنستان تنها کشوری است که با جمهوری اسلامی ایران مرز زمینی و دریایی دارد و از این جهت دروازۀ ورود ایران به آسیای مرکزی محسوب می‌شود. این کشور که جزو بسته‌ترین کشورهای دنیا است، سیاست خارجی بی‌طرفی را اتخاذ کرده و با توجه به اینکه به طور مشترک همسایۀ افغانستان نیز هست، از این حیث رفتار سیاست خارجی خاصی دارد. این ویژگی‌ها در کنار برخورداری از ذخایر هیدروکربنی همچون گاز طبیعی باعث شده تا این کشور جزو مهم‌ترین شرکای جمهوری اسلامی ایران در آسیای مرکزی قرار بگیرد. از این منظر تحولات امنیتی و سیاسی در این کشور در درجۀ بالاتری از اهمیت برای جمهوری اسلامی ایران قرار دارد. در عین حال بسته بودن فضای این کشور و فقدان اطلاعات کافی از تحولات میدانی به‌ویژه در حوزۀ سیاسی و امنیتی باعث شده است تا پیش‌بینی‌پذیری تحولات و رویدادهای این کشور کاهش یافته و عدم قطعیت در تعامل با همسایگان و سایر شرکا افزایش یابد.

در این ویژه‌نامه تلاش شده است تا از منظر تحولات مختلف سیاسی، امنیتی و دفاعی، تحولات ترکمنستان در طول یک سال اخیر مورد بررسی قرار بگیرد و ضمن ارائۀ یک برآورد تحلیلی، بروندادهای این تحولات بر منافع و موقعیت جمهوری اسلامی ایران ارزیابی شود. امید است از فراخور این برآورد تحلیلی نگاه‌هایی آینده‌نگرانه به تحولات به دست بیاید و پاسخ‌های اجرایی به فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌روی جمهوری اسلامی ایران در قالب بایسته‌های سیاست‌گذارانه ارائه شود. سرفصل‌های اصلی این مطالعه به شرح زیر است:

•  نگاهی به تشکیلات امنیتی ترکمنستان؛ پیشینه و آخرین روندها
•  ابعاد و سطوح همکاری‌های نظامی و دفاعی ترکمنستان
•  حضور رژیم صهیونیستی در ترکمنستان و بایسته‌های امنیتی برای ایران
•  تهدیدها و فرصت‌های امنیتی حکومت طالبان برای ترکمنستان
•  برآوردی تحلیلی از جوامع فارس‌ و ایرانی‌تباران در ترکمنستان
•  چالش‌ها و فرصت‌های مناسبات ایران و ترکمنستان؛ چشم‌انداز امنیت ملی