پنجشنبه ۱۳ شهريور ۱۴۰۴ ساعت: ۱۹:۱۰
تاریخ انتشار
سه شنبه ۲۱ شهريور ۱۳۹۶ ساعت ۰۹:۴۳
فرصت مغتنم میراث شوروی برای دیپلماسی ایرانی
ایران شرقی/
*احمد رشیدی نژاد
برای ما ایرانیان، قفقاز و آسیای مرکزی بخشی از بدنه تاریخی،فرهنگی، جغرافیایی مناطقی است که از پس شوروی و پایان سلطه آن قدرت، چنین تصور می شد که دروازههایی به روی فرصتهای نو برایمان خواهد شد. اما خیلی زود تب و تابها و گرد و غبار ناشی از آن واقعه بزرگ فرو نشست، و مشخص گردید که این منطقه آن طور هم هدف سهل الوصولی برای استراتژی خارجی ایران، که ابتدا تصور میشد، نیست.
بحران قره باغ، مشکلات اقتصادی کشورهای به جا مانده از کمونیستم سابق، هویت سازی های جدید، ساختار قومی-دینی و نفوذ قدرتهای بزرگ منطقه ای و جهانی از جمله مواردی بود که وضعیت را بغرنج تر نیز می نمود. شرایطی که ظاهرا این استراتژی را بسوی نگاه کل نگر(منطقه ای) سوق می داد. اینکه هر رابطه ای از سوی ایران با کشور آذربایجان موجبات حساسیت ارمنستان شده و بالعکس هر موضعگیری در رابطه با طرف مقابل بحران قره باغ باعث دل نگرانی آذریها خواهد شد (داستان در آسیای مرکزی هم همینطور است). از طرفی همین وضعیت در خصوص گسترش رابطه با هر یک از سه کشور منطقه از نگاه تیزبین قدرتهای جهانی و منطقه ای دور نمانده و علاوه بر روسیه، آمریکا، اروپا، ترکیه و حتی اسرائیل را به این بازی کشانده است. به عبارتی نمی شود که منطقه را یک کل در نظر نگرفت! بر این اساس این سوال مطرح است که؛ ادامه نگاه کلی گرای منطقه ای پاسخگو منافع جمهوری اسلامی ایران خواهد بود؟
این مختصر از دریچه کشور ارمنستان بر این اعتقاد است که با وجود تمام سنگ اندازیهای دیگر رقبا، ارمنستان هم خواهان و هم ظرفیت این را داراست که به عنوان تنها کشور مسیحی هم مرز با ایران با پیوندهای فرهنگی- تاریخی فراوان، نه تنها به عنوان رابطی برای تلطیف روابط با دیگر کشورهای مسیحی بلکه برای گسترش روابط با آنان مورد توجه قرار گیرد. نمونه ای که در حل و فصل بسیاری از اختلافات نظام جمهوری اسلامی با دنیای غرب و عرب از کشوری همچون عمان بهره گرفته شد.
عمان نه موقعیت کانونی در بین اعراب و نه اهمیتی فراتر از کشورهای حاشیه خلیج فارس برای غرب دارد با این وجود طرفین از این کانال بهره ها برده اند. زمان زیادی نیست که قرار بر این بود که ارمنستان کریدور ارسالی گاز خلیج فارس به اروپا بوده و این اتحادیه را از سیطره انرژی روسیه برهاند. پروژه ای که نه تنها برای ارمنستان محصور در چارچوب جغرافیایی حائز اهمیت است بلکه حصار سیاسی ایران را از سوی جهان غرب تا حدودی می شکست.
امروز نیز ارمنستان میزبانی برای بسیاری از ایرانیانی است که با ورود به خاک این کشور، تصویری متفاوت از آنچه شنیده اند، می بینند! در بازدیدی که اخیرا از منطقه داشته ام، این موضوع قابل مشاهده بود که هم جامعه دانشگاهی و هم مردمانی که خود را نه جدای از ایران و نه ایرانی بلکه نزدیکتر از هر نزدیکی به ما می پنداشتند، با وجود تفاوتهای دینی با اشتیاق از هرگونه گسترش روابط با همسایه جنوبی اشان دم میزنند! لذا این هنر دیپلماسی دستگاه سیاست خارجی است که، با طرح ریزی الگویی مناسب از روابط دو جانبه بین دو کشور، از این تعمیق روابط به منظور پلی ارتباطی بین ایران و دیگر کشورهای مسیحی بهره بگیرد.
*دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی و پژوهشگر مرکز مطالعات خاورمیانه
انتهای مطلب/.
*احمد رشیدی نژاد
برای ما ایرانیان، قفقاز و آسیای مرکزی بخشی از بدنه تاریخی،فرهنگی، جغرافیایی مناطقی است که از پس شوروی و پایان سلطه آن قدرت، چنین تصور می شد که دروازههایی به روی فرصتهای نو برایمان خواهد شد. اما خیلی زود تب و تابها و گرد و غبار ناشی از آن واقعه بزرگ فرو نشست، و مشخص گردید که این منطقه آن طور هم هدف سهل الوصولی برای استراتژی خارجی ایران، که ابتدا تصور میشد، نیست.
بحران قره باغ، مشکلات اقتصادی کشورهای به جا مانده از کمونیستم سابق، هویت سازی های جدید، ساختار قومی-دینی و نفوذ قدرتهای بزرگ منطقه ای و جهانی از جمله مواردی بود که وضعیت را بغرنج تر نیز می نمود. شرایطی که ظاهرا این استراتژی را بسوی نگاه کل نگر(منطقه ای) سوق می داد. اینکه هر رابطه ای از سوی ایران با کشور آذربایجان موجبات حساسیت ارمنستان شده و بالعکس هر موضعگیری در رابطه با طرف مقابل بحران قره باغ باعث دل نگرانی آذریها خواهد شد (داستان در آسیای مرکزی هم همینطور است). از طرفی همین وضعیت در خصوص گسترش رابطه با هر یک از سه کشور منطقه از نگاه تیزبین قدرتهای جهانی و منطقه ای دور نمانده و علاوه بر روسیه، آمریکا، اروپا، ترکیه و حتی اسرائیل را به این بازی کشانده است. به عبارتی نمی شود که منطقه را یک کل در نظر نگرفت! بر این اساس این سوال مطرح است که؛ ادامه نگاه کلی گرای منطقه ای پاسخگو منافع جمهوری اسلامی ایران خواهد بود؟
این مختصر از دریچه کشور ارمنستان بر این اعتقاد است که با وجود تمام سنگ اندازیهای دیگر رقبا، ارمنستان هم خواهان و هم ظرفیت این را داراست که به عنوان تنها کشور مسیحی هم مرز با ایران با پیوندهای فرهنگی- تاریخی فراوان، نه تنها به عنوان رابطی برای تلطیف روابط با دیگر کشورهای مسیحی بلکه برای گسترش روابط با آنان مورد توجه قرار گیرد. نمونه ای که در حل و فصل بسیاری از اختلافات نظام جمهوری اسلامی با دنیای غرب و عرب از کشوری همچون عمان بهره گرفته شد.
عمان نه موقعیت کانونی در بین اعراب و نه اهمیتی فراتر از کشورهای حاشیه خلیج فارس برای غرب دارد با این وجود طرفین از این کانال بهره ها برده اند. زمان زیادی نیست که قرار بر این بود که ارمنستان کریدور ارسالی گاز خلیج فارس به اروپا بوده و این اتحادیه را از سیطره انرژی روسیه برهاند. پروژه ای که نه تنها برای ارمنستان محصور در چارچوب جغرافیایی حائز اهمیت است بلکه حصار سیاسی ایران را از سوی جهان غرب تا حدودی می شکست.
امروز نیز ارمنستان میزبانی برای بسیاری از ایرانیانی است که با ورود به خاک این کشور، تصویری متفاوت از آنچه شنیده اند، می بینند! در بازدیدی که اخیرا از منطقه داشته ام، این موضوع قابل مشاهده بود که هم جامعه دانشگاهی و هم مردمانی که خود را نه جدای از ایران و نه ایرانی بلکه نزدیکتر از هر نزدیکی به ما می پنداشتند، با وجود تفاوتهای دینی با اشتیاق از هرگونه گسترش روابط با همسایه جنوبی اشان دم میزنند! لذا این هنر دیپلماسی دستگاه سیاست خارجی است که، با طرح ریزی الگویی مناسب از روابط دو جانبه بین دو کشور، از این تعمیق روابط به منظور پلی ارتباطی بین ایران و دیگر کشورهای مسیحی بهره بگیرد.
*دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی و پژوهشگر مرکز مطالعات خاورمیانه
انتهای مطلب/.
کد خبر:862
