مطالعات شرق/

کشورهای آسیای مرکزی در معرض دو دسته از روند تحولات مختلف امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی-اجتماعی قرار دارند. دسته نخست تحولات کوتاه‌مدت و مقطعی است که در نتیجه تعاملات معمول و مناسبات عادی در داخل و خارج است و به نوعی بازخوردهای رفتاری این کشورها نیز محسوب می‌شود.
دومین دسته از تحولات در حوزه راهبردی محقق شده و ماهیت آن‌ها به گونه‌ای است که دایره اثرگذاری آن در بلندمدت مشخص شده و از حیث اهمیت نیز در درجه بالاتری قرار دارد. علی‌رغم تمایز میان این دو دسته از تحولات، آن‌ها تاثیرگذاری متقابلی بر روی یکدیگر دارند.
تصمیمات راهبردی و یا جهت‌های جدید سیاست خارجی به وضوح بر تعاملات کوتاه‌مدت تاثیر گذاشته و آن‌ها را شکل می‌دهند و بالعکس، اثرگذاری تجمیعی بازخوردهای رفتاری نسبت به شرایط جدید در هر حوزه‌ای به اتخاذ تصمیمات راهبردی جدید و درواقع جهت‌گیری‌های راهبردی جدید منجر می‌شود. از این حیث فهم و شناسایی این روندها به طور شایان توجهی می‌تواند منجر به تحلیل و حتی پیش‌بینی بازخوردهای رفتاری این کشورها منجر شود.
از طرف دیگر باید به این نکته نیز توجه داشت که بسیاری از دولت‌ها تلاش خواهند کرد تا برخی روندهای راهبردی در سیاست خارجی و حوزه امنیتی را پنهان و یا مسکوت نگه داشته و صرفا اهداف اعلانی خود را به معرض ظهور عمومی بگذارند. لکن، بررسی دقیق روندهای رفتاری کوتاه‌مدت می‌تواند این روندهای راهبردی را نمایان سازد.
بر اساس این ضرورت‌ها ویژه‌نامه حاضر تلاش کرده تا یک مطالعه روندی در حوزه تحولات امنیتی، سیاست خارجی در روابط با قدرت‌های بزرگ، روابط خارجی با قدرت‌های منطقه‌ای، سیاست داخلی و روابط با جمهوری اسلامی ایران ارائه کند. در این روندنگاری ضمن بررسی مهم‌ترین تحولات در بازه سال 1402 تلاش شده تا مولفه‌های تحلیلی همچون محرکه‌ها، علل و عوامل و چشم‌اندازهای آتی نیز استخراج و نگارش شود. از این جهت این روندها می‌تواند در تنظیم محورهای رفتاری سیاست خارجی و دکترین امنیتی برای سال آینده مورد استفاده قرار بگیرد.

انتهای مطلب/