تحریک طالبان پاکستان (TTP)، با اعلام شروع حملات بهاری خود با عنوان «الخندق» موج جدیدی از حملات تروریستی را در پاکستان در ماه مارس، پس از دو سال وقفه، آغاز کرد. این دومین باری است که تحریک طالبان پاکستان، حملات بهاری خود را اعلام و از شیوۀ شورش طالبان افغانستان الگوبرداری می‌کند. پیش از این، در مارس 2022 هم تحریک طالبان پاکستان آغاز عملیات بهاره «البدر» را اعلام کرده بود، اما به دلیل فشار طالبان افغانستان از اعلام چنین کمپین‌هایی، در دو سال گذشته خودداری کرد. اعلام حملات بهاره موجب شد که قدرت عملیاتی و سازمانی رو به رشد تحریک طالبان پاکستان به شدت در کانون توجه قرار گیرد.
از زمان بازگشت طالبان افغانستان به قدرت در آگوست ۲۰۲۱، تحریک طالبان پاکستان به عنوان یک گروه شبه‌نظامی به‌طور قابل توجهی تکامل یافته و قابلیت‌های جنگ نامتقارن و تبلیغاتی خود را افزایش داده است. در کنار موج جدید حملات تحت عنوان «الخندق»، این گروه تروریستی یک کمپین تبلیغاتی با عنوان «اخبار الخندق» را نیز آغاز کرده است.
این گروه تروریستی از طریق تبلیغات، از جمله انتشارِ بولتن‌های خبری و فیلم‌های ویدئویی از حملات خود، شبکۀ در حال گسترش خود را به نمایش می‌گذارد. تحریک طالبان پاکستان سعی می‌کند از طریق جنگ تبلیغاتی، روایتی از حمله به نیروهای امنیتی و عدم حمله به غیرنظامیان ارائه کند تا از شکاف‌های موجود بین دولت و جامعه سوءاستفاده کرده و دولت را به خاطر انبوه چالش‌های پیش روی پاکستان مورد انتقاد قرار دهد. تحریک طالبان پاکستان با این کار، خود را به‌عنوان یک جایگزین مناسب و سیستم طالبان را به عنوان یک عصای جادویی برای مشکلات پیچیدۀ حکمرانی در پاکستان معرفی می‌کند.
راهبرد‌های عملیاتی در حال تکامل تحریک طالبان پاکستان، مانند این حملۀ بهاره، نتیجۀ ساختار سازمانی رو به رشد این گروه است که هر ساله با تقلید از چارچوب ایالت‌های سایه و مناطق نظامی طالبان افغانستان در دورۀ مبارزه با دولت کابل، آن را اصلاح می‌کند. تحریک طالبان پاکستان از زمان اعلام ساختار اداری خود در سال ۲۰۲۱، برای اولین بار در ژانویه ۲۰۲۵ نام ۱۷ عضو «شورای مشورتی » خود را علنی کرد. افزایش ایالت‌های سایۀ این گروه تروریستی در جنوب خیبرپختونخوا (جایی که تحریک طالبان پاکستان حضور قوی دارد) از سه به هفت ایالت و اضافه شدن دو منطقۀ نظامی جدید شبه‌نظامی برای نظارت بر حملات، تغییر قابل توجه دیگری است که در ساختار سازمانی این گروه رخ داده است.
یکی دیگر از جنبه‌های نگران‌کنندۀ حملۀ «الخندق»، تلاش‌های مداوم تحریک طالبان پاکستان برای گسترش شبکۀ خود به ایالت شرقی پنجاب بوده است. این گروه تروریستی در هفته‌های اخیر حداقل ۱۴ اقدام برای حمله به پنجاب انجام داده که توسط نیروهای انتظامی خنثی شده است. هم‌زمان، این گروه ویدیوهایی از شبه‌نظامیان خود منتشر کرده است که سوار بر موتورسیکلت در نقاط مختلف دیره غازی‌خان[2] و میانوالی ایالت پنجاب حضور دارند.
تحریک طالبان پاکستان همچنین بیانیه‌ای صوتی از ندیم درویش، مفتی ارشد دارالافتای[3] خود، منتشر کرده است که در آن از مردم پنجاب خواسته شده تا از تحریک طالبان پاکستان برای ایجاد امارتی شبیه طالبان در پاکستان حمایت کنند. رسانۀ العمر، بازوی تبلیغاتی تحریک طالبان پاکستان، برای نفوذ به پنجاب، پیامهای تبلیغاتی در تلگرام و سایر پیام‌رسان‌های پنجابی زبان منتشر کرده است. علاوه بر این، این گروه تروریستی، بیانیۀ مفصلی نیز منتشر کرده و به مردم مناطق دیره غازی‌خان و تونسه[4] در مورد تشکیل کمیته‌های صلح (شبه‌نظامیان ضدطالبان) تحت حمایت دولت هشدار داده و آن را تلاش دولت برای تحریک غیرنظامیان علیه این گروه عنوان کرده است. پیش از این، تحریک طالبان پاکستان، جناح‌های سابق لشکر جنگوی و نیروی غازی، متشکل از محصّلین سابق مسجد لعل را برای نفوذ به پنجاب، به عضویت خود درآورده بود. نفوذ تحریک طالبان پاکستان به ایالت پنجاب برای توجیه تبلیغات این گروه مبنی بر راه‌اندازی شورش مسلحانه برای ایجاد یک نظام دولتی جدید در پاکستان و از بین بردن این تصور که این گروه عمدتاً متشکل از پشتون‌ها و عمدتاً از قبیله محسود است، ضروری است.
در جریان حملۀ «الخندق»، حساب‌های کاربری مختلف مرتبط با تحریک طالبان پاکستان در رسانه‌های اجتماعی، ویدیوهایی از یک پهپاد به اشتراک گذاشتند که در حال انداختن محمولۀ کوچکی روی یک وسیلۀ نقلیۀ نظامی بود. البته مکان این محموله مشخص نبود. اگرچه جناح‌های وابسته به گروه حافظ گل بهادر در سال ۲۰۲۴ حداقل شش حملۀ پهپادی علیه نیروهای امنیتی در وزیرستان شمالی انجام داده‌اند، اما این گروه هرگز رسماً مسئولیت آن حملهها را بر عهده نگرفته است.
نیروهای امنیتی حملات پهپادی را به گروه حافظ گل بهادر نسبت دادند. انتشار فیلم‌های مشابه از حساب‌های کاربری رسانه‌های اجتماعی مرتبط با تحریک طالبان پاکستان، به معنای دستیابی شبه‌نظامیان پاکستان به این توانایی جدید و خطرناک است. این به گروه‌های تروریستی مانند تحریک طالبان پاکستان و گروه حافظ گل بهادر کمک می‌کند تا بدون به خطر انداختن جان نیروهایشان، اهداف را در مناطق شهری هدف قرار دهند. پهپادها برای حملات در محیط‌های شهریِ پرجمعیت مؤثرتر هستند، زیرا سرنگون کردن آنها در مناطق پرجمعیت دشوار است و می‌تواند خسارات بیشتری به این مناطق وارد کند.
حملات بهارۀ تحریک طالبان پاکستان، افزایش ظرفیت‌های تبلیغاتی، استفاده از پهپاد و تلاش برای نفوذ به پنجاب، پیامدهای گسترده‌ای برای امنیت داخلی پاکستان به‌همراه خواهد داشت. اگرچه پاکستان عملیات البدر را در پاسخ به حملات بهارۀ تحریک طالبان پاکستان آغاز کرده است، اما باید پاسخ امنیتی را با اقدام‌های دیپلماتیک ترکیب کند تا به مسئلۀ پناهگاه‌های این گروه تروریستی در افغانستان رسیدگی کند. تماس دیپلماتیک اخیر پاکستان با طالبان افغانستان برای رسیدگی به چالش‌های امنیتی و جدا کردن آنها از سایر جنبه‌های روابط دوجانبه، گامی مثبت است. جدا کردن روابط تجاری و دیپلماتیک از چالش‌های امنیتی، مانند حملات فرامرزی، دست تحریک طالبان پاکستان را از دخالت در روابط دوجانبه افغانستان و پاکستان کوتاه می‌کند. در عین حال، همکاری در زمینۀ تجارت و ابتکارهای مواصلاتی منطقه‌ای، کمبود اعتماد بین دو طرف را برای یافتن یک راه‌حل عملی برای پناهگاه‌های تحریک طالبان پاکستان در افغانستان از بین خواهد برد.
تلاش‌های ضدتروریستی دولت پاکستان علیه تحریک طالبان پاکستان بدون حمایت اجتماعی تحت یک رویکرد سراسری، همچنان دست‌نیافتنی خواهد بود. اگرچه دولت‌ها علیه گروه‌های تروریستی جنگ به راه می‌اندازند، اما این جوامع هستند که با رد روایت‌ها و ایدئولوژی‌های افراطی، در این جنگ‌ها پیروز می‌شوند. در عین حال، بدون پرداختن به مسائل ساختاری مربوط به حکمرانی، توسعه و شکاف فزاینده بین دولت و جامعه در مناطق تازه ادغام‌شده(NMD)، پیروزی قاطع نیز امکان‌پذیر نیست. وعده‌هایی که به نیروهای دموکراتیک ملی (NMD) هنگام ادغام آنها در ایالت خیبرپختونخوا داده شد، تا به امروز عملی نشده است و این امر به گروه‌هایی مانند تحریک طالبان پاکستان اجازه می‌دهد تا از خشم و ناامیدی جوامع محلی به نفع خود سوءاستفاده کنند.
