موسسه مطالعات راهبردی شرق

 
نتایج انتخابات ریاست جمهوری که 10 ژانویه سال 2021 در قرقیزستان برگزار شد، با توجه به برخی فاکتورهایی که تاثیر قابل توجهی بر نتایج انتخابِ نامزد ریاست جمهوری داشتند ، از جمله رفراندومِ مربوط به شکل حکومت، کاملا قابل پیش‌بینی بود.
رقبایی که قادر به رقابت با سادیر جباروف، مدعی اصلی پست ریاست جمهوری بودند، در واقع هیچ شانسی برای دریافت درصد کافی آراء رای دهندگان نداشتند. در عین حال، براساس داده‌های کمیسیون مرکزی انتخابات قرقیزستان، در میان تمام نامزدها، فقط ستاد سادیر جباروف بیش از 30 میلیون دلار برای تبلیغات در فرآیند انتخابات هزینه کرد.

از سوی دیگر، عملا تمام شرکت‌های پخش رادیو و تلویزیون که وابسته به دولت هستند، به طور فعال از پیشنهادهای انتخاباتی سادیر جباروف پیرامون اصلاح مدیریت کشور، قانون اساسی جدید، پیشنهادهای اقتصادی و غیره حمایت می‌کردند.

با این وجود، رای دهندگان اصلی به جباروف - ساکنان مناطقی که در پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری سال 2021 نقش تعیین کننده داشتند – وی را مدیر بحران می‌دانند که قادر است چالش‌های پیش روی کشور را حل و فصل کند. جباروف در اصل یک کارت بلانش (اختیار نامحمود) موقت برای یک یا دو سال دریافت کرد که پس از انقضاء آن، در صورت وخامت وضعیت اقتصادی و سیاسی، تنش تشدید خواهد شد.

در عین حال، نه تنها شخصیتِ پوپولیستی قابل فهمِ جباروف، بلکه اقداماتِ طرفداران وی در پست‌های کلیدی کشور، بویژه در ساختارهای امنیتی، تاثیر زیادی بر انتخاب رای دهندگان منطقه‌ای داشت. به عنوان مثال، رئیس کمیته دولتی امنیت ملی چندین عملیات را برای شناسایی طرح‌های فساد و دستگیری مقامات عالی رتبه انجام داد. دادستانی کل نمایندگان و افرادی را که در سرقت اموال دولتی دست داشتند دستگیر کرد. تمام این فرآیندها در رسانه‌های دولتی تحت پوشش قرار گرفتند و بر همین اساس به افزایش محبوبیت جباراف منجر شدند.

بدین ترتیب، انتشار اطلاعات مربوط به روابط جباروف با خانواده رئیس جمهور باقی‌یف توسط سرویس‌های ویژه یا محافل جنایی چینی عملا هیچ تاثیری بر رای دهندگان نداشت. شبکه‌های اجتماعی که شبکه طرفداران جباروف در آنها حضور داشت نیز نقش بزرگی ایفا کردند. در اینجا، باید توجه داشت که یکی از دلایل سقوط قدرت و نفوذ ژئنبیک‌اف، رئیس جمهور سابق، شکست طرفداران وی در شبکه‌های اجتماعی بود.

در عین حال، استفاده از نفوذ ساختارهای جنایی در حل و فصل مشکل آغاز استخراج معادن طلا به تکمیل بودجه منجر شد که بر روحیه کارمندان دولتی که به جباروف رای دادند، تاثیر داشت. گروهک‌های جنایی از طریق ترساندن ساکنان محلی در جلال آباد که مخالف توسعه معدن طلای "چارات" با ذخیره طلای بیش از 80 تن بودند، استخراج را آغاز کردند. بنابراین دولت برای پرداخت یارانه‌های اجتماعی به کارمندان دولتی بودجه دریافت نمود.  مقامات قبلی هم از چنین رویکردی در سرکوب نارضایتی‌ها و اقدامات غیرقانونی جمعیت محلی در مناطق استفاده می‌کردند.
با این حال، رویدادهای زیر، هنوز هم مهم‌ترین رویدادهای سیاسی قرقیزستان در میان مدت هستند:

1. رفراندوم تصویب قانون اساسی جدید، با لغو نسخه 2010 قانون اساسی که شکل پارلمانی حکومت را در نظر داشت،  قدرت ریاست جمهوری را تقویت می‌کند. در این مسئله، اگرچه مخالفان زیادی برای اصلاحات وجود دارد، اما طرفداران ایده جباروف بسیار بیشتر هستند. دلیل اصلی آن، عدم مسئولیت سیاسی و اجتماعی ساختار پارلمانی است. چرا که پارلمان پس از سال 2010 در واقع به قدرت الیگارش‌های محلی بی‌مسئولیت که منافع خود را در تجارت دارند و به رئیس جمهور و تیم وی وابسته هستند تبدیل شد. علاوه بر این، شیوع ویروس کرونا در تابستان سال 2020 در قرقیزستان و عقب نشینی پارلمان  نیز بر سقوط پارلمانتاریسم تاثیر داشت. 
   
   انتخابات پارلمانی که به احتمال زیاد در فصل بهار یا تابستان سال 2021 برگزار می‌شود، بعید است که بتواند منبع تنش در کشور باشد. احزاب با رای دهندگان ثابت که در میان آنها می‌توان به "آتامکن"، "بوتون قرقیزستان"، "مکنچیل" و غیره اشاره کرد، در فرآیندهای انتخاباتی شرکت می‌کنند.
   
   در عین حال، نباید احیای احزابی را که پیشتر جزء ترکیب پارلمان فعلی بودند و یا قبل از انتخابات سال 2020 توسط مقامات ایجاد شدند، اما اکنون نام‌های دیگری دارند، غیرممکن دانست. در هر صورت، حضور نمایندگان تجارت بزرگ و برخی از نخبگان سیاسی و منطقه‌ای قدیمی در ترکیب پارلمان آینده ممکن است از طریق خرید آراء یا سیستم قراردادها با تیم جباراف صورت گیرد. تیم جباراف سعی دارد پارلمان را براساس منافع خود تشکیل دهد. خطرات ظهور درگیری‌های سیاسی جدی به هنگام انتخابات پارلمانی کم است، چرا که شانس تمام احزاب مساوی است. باید به طور جداگانه به حزب جدید "نور" که توسط میکیتبیک آرستانبیک، روزنامه‌نگار و فعال اجتماعی که ارزش‌های مذهبی را تبلیغ می‌کند اشاره کرد.
   در پایان انتخابات ریاست جمهوری، آرستانبیک که در این انتخابات شرکت کرد، 1.69% یا بیش از 23 هزار رای را دریافت نمود و رتبه چهارم را بدست آورد. بعید نیست که حزب "نور" روی حمایت بخش مذهبی مردم که اخیرا در فرآیندهای سیاسی کشور مشارکت داشته است، حساب کند.
   انتخابات سازمان‌های مدیریت محلی که در سال 2021 برگزار خواهد شد، ممکن است منبع تنش محلی در مناطق باشد. چرا که تمام نیروهای سیاسی قرقیزستان می‌دانند، بخش روستایی جامعه فعال‌ترین بخش بوده و مبارزه برای این منبع، چشم‌اندازهای زیادی در آینده بدنبال دارد.

با این وجود، سادیر جباروف، رئیس جمهور منتخب در میان مدت با مشکلاتی از قبیل کمبود بودجه، اپیدمی طولانی مدت کرونا، پرداخت بدهی دولتی به وام دهندگان خارجی و غیره مواجه خواهد شد که حل و فصل آنها مستلزم نیروهای قابل توجه است. سادیر جباروف فعلا از اعتماد مردم برخوردار است، اما هر گونه اشتباه در حل و فصل مشکلات سیاسی و اقتصادی ممکن است به کاهش محبوبیت وی منجر شود. اصلاح قانون اساسی که توسط رئیس جمهور و تیم وی انجام خواهد شد، بعید است که به تغییرات قابل توجه در کشور منجر شود.

در عین حال، سادیر جباروف در فاکتور خارجی به طور سنتی به روسیه گرایش دارد، اما در روابط متقابل با چین، با توجه به احساسات ضد چینی شدید بویژه در مناطق قرقیزستان، احتیاط را رعایت خواهد کرد. مشکل اصلی سادیر جباروف، فقدان منابع مالی، کادرها و متخصصان تحصیل کرده است. محبوبیت در میان مردم عادی یک پدیده موقتی است که نمی‌تواند مشکلات دولتی را حل و فصل کند.
 
نویسنده: نوردین مامبیت‌اف، معاون رئیس مرکز تحلیلی "راه حل‌های عاقلانه"-بیشکک