چشم‌انداز روندهای منطقه‌ای آسیای مرکزی

حوزه اوراسیا بویژه پس از آغاز جنگ اوکراین، بار دیگر مورد توجه نگاه‌های بین‌المللی قرار گرفته است. در حالی که تا پیش از این، در مقایسه با شمال آفریقا و یا جنوب و جنوب غرب آسیا کمتر تحولات جدی در این حوزه روی می‌داد، در طول یک سال اخیر این منطقه به کانون تولید و بازتولید بحران در جهان تبدیل شده است. این امر سبب شده تا منطقه‌ای نسبتا راکد به لحاظ تحولات امنیتی همچون آسیای مرکزی نیز دستخوش تغییراتی بنیادین در سطح رفتارهای منطقه‌ای و بین‌المللی شود. از این حیث افزایش سرعت تحولات، پیش‌بینی‌پذیری رفتارهای این جمهوری‌ها و نیز بازیگران دخیل در روندهای این مناطق را کاهش داده است. در عین حال فهم دقیق روندهای جدید در آسیای مرکزی، استخراج بایسته‌های سیاستگذارانه، طراحی راهبردهای رفتاری سیاست خارجی و حتی دکترین امنیتی مستلزم فهم این روندها (و نه صرفا تحولات) است. این ضرورت محرکه اصلی برای تحلیل و ارزیابی روندهای منطقه‌ای آسیای مرکزی است که در ویژه‌نامه حاضر قابل مشاهده است.

در این ویژه‌نامه تلاش شده تا مهم‌ترین روندهای مربوط به هر یک از جمهوری‌های آسیای مرکزی در کنار روندهای منطقه‌ای مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد. همچنین با هدف کاهش احتمال سوگیری و افزایش ضریب دقت شناسایی و تحلیل روندها، تلاش شده تا از ترکیبی از کارشناسان ایرانی و متخصصین بومی کشورهای آسیای مرکزی در این زمینه استفاده شود. در نهایت نگاهِ سیاست‌گذارانه به این روندها باعث شده تا یک بخش از تحولات و روندهای مربوطه، به روابط با جمهوری اسلامی ایران تخصیص داده شود تا با ترسیم چشم‌اندازی تحلیلی از آینده این روندها، بتوان برای طراحی راهبردهای رفتاری در بازه کوتاه‌مدت اقدام کرد.