ایران شرقی/
«الکساندر کنیازف» کارشناس سیاسی روس در یادداشتی اختصاصی، به بررسی سفر اخیر «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل به آذربایجان و قزاقستان و اهداف و تبعات احتمالی آن پرداخته است.
در این یادداشت آمده است: نخستین سفر «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر اسرائیل به آذربایجان و قزاقستان در جهت درک مواضع منطقه‌ای تل آویو و همچنین باکو و آستانه خیلی مهم می‌باشد. جالب است که سفر نتانیاهو به آسیای مرکزی تاشکند را در نظر نداشت در حالی که میان اسرائیل و ازبکستان در قیاس با قزاقستان به مراتب ارتباطات قوی‌تر رسمی و همچنین اجتماعی و انسانی وجود دارد. بنابر این می‌توان گفت که بیانیه‌های سیاست مداران اسرائیل مبنی بر توجه تل آویو نسبت به وضعیت یهودی‌ها در سایر کشور‌ها (نتانیاهو روی این موضوع در باکو تاکید کرد) بیشتر لفاظی بوده و منافع واقعی اسرائیل که مهم‌ترین آن گسترش نفوذ در منطقه می‌باشد، در اولویت قرار دارد.
به نظر می‌رسد که در این زمینه برای تل آویو بحث ارتباط و همکاری با باکو مهم می‌باشد. از اینجاست که نتانیاهو در پایتخت آذربایجان به طور علنی مواضع ضد ایرانی گرفت.
همانگونه که اشاره شد برای اسرائیل نتایج عملی تلاش‌هایش در منطقه مهم است که ظاهرا از این نظر دستآوردهای سفر نتانیاهو به باکو و آستانه قابل توجه می‌باشد.
«یاور جمال اف» وزیر صنایع دفاعی آذربایجان از توافق میان باکو و تل آویو بر سر خرید سیستم دفاع موشکی «گنبد آهنین» خبر داد. «الهام علی اف» رئیس جمهور آذربایجان در پایان مذاکرات خود با نخست وزیر اسرائیل ارزش قراردادهای تا کنون امضا شده بین شرکت‌های آذری و اسرائیلی در زمینه خرید تجهیزات دفاعی را حدود ۵ میلیارد دلار اعلام کرد.
البته همکاری‌های نظامی- فنی بین آذربایجان و اسرائیل هم برای ایران و هم برای روسیه دارای معنای خاصی است، چرا که در بسیاری از موارد به حوزه خزر ارتباط پیدا کرده و خلاف اعلامیه باکو (اجلاس سران «پنجگانه» درسال ۲۰۱۰) می‌باشد که حضور نظامی کشورهای غیر ساحلی را مجاز نمی‌داند.
از این لحاظ، در برخی از موارد، رفتارهای آذربایجان تحریک آمیز به نظر می‌رسد: گاهی مربیان شرکت نظامی آمریکایی Blackwater حضور یافته و به آموزش تفنگداران دریایی آذربایجان مشغول می‌شوند و گاهی دیگر مربیان خلبانی اسرائیل در امتداد مرز این کشور با ایران پرواز می‌کنند.
شرکت‌های نظامی اسرائیل در بازار سلاح آذربایجان فعال بوده و انواع تجهیزات نظامی را در اختیار باکو می‌گذارند که پهپاد، دستگاه‌های دید در شب، سیستم‌های هدایت الکترونیکی و... تنها بخش کوچکی از فهرست تولیدات صنایع نظامی اسرائیل می‌باشد.
در مجموع، مذاکرات باکو تائید چیزی است که در گذشته نیز بسیار روشن بود: اسرائیل (همچنین متحدان غربی آن و به ویژه آمریکا) از برنامه استفاده از آذربایجان به عنوان پایگاه ضد ایرانی و همچنین موقعیت تاثیرگذاری بالای منافع روسیه در منطقه خزر و قفقاز دست بردار نمی‌باشد.
از این نگاه، سفر نتانیاهو به آستانه اهداف دیگری را در نظر داشت. سیاست خارجی قزاقستان همواره ایجاد تعادل بین منافع بازیگران خارجی را دنبال می‌کند که این تعادل در عموم با سفر نتانیاهو به آستانه نیز حفظ شده است.
اسرائیل تقریبا حدود یک چهارم از نفت قزاقستان را دریافت می‌کند و همکاری‌های انرژی نیز یکی از مسائل اصلی مذاکرات میان نخست وزیر اسرائیل و رئیس جمهور قزاقستان بود.  همچنین قزاقستان نسبت به دست آوردهای علمی و فن آوری اسرائیل توجه زیادی نشان می‌دهد که در این زمینه نیز بین دو طرف توافقاتی صورت گرفته است.
رئیس جمهور قزاقستان تلاش کرده تا از مطرح شدن مسائل برای کشورهای همسایه و منطقه حساس (به خصوص روسیه و ایران) در برنامه مذاکرات جلوگیری کند. به این دلیل بود که نتانیاهو در باکو علیه ایران موضع گیری کرد.
بنابر این، در رابطه به امکان همکاری‌های میان آستانه و تل آویو در زمینه مبارزه با تروریسم که در مذاکرات نظربایف با نتانیاهو مطرح شد، تا حدودی تردید وجود دارد. البته امروز طرح موضوع مبارزه با تروریسم در مذاکرات بین المللی به اصطلاح به یک سنت سیاسی تبدیل شده است ولی باز هم در این زمینه برای قزاقستان روسیه و چین به عنوان شرکای اصلی باقی خواهند ماند.
در مجموع سفر نتانیاهو به منطقه حاکی از آن است که در پشت فعالیت‌های به ظاهر کم رنگ اسرائیل در منطقه، منافع زیادی برای تل آویو و متحدان غربی‌اش نهفته است.