ایران شرقی/

مصطفی زندیه*

بر اساس آخرین اخبار منتشره، طی روزهای گذشته نامزدها و رهبران احزاب سیاسی پاکستان جهت شرکت در انتخابات سراسری این کشور مدارک خود را به کمیسیون مرکزی انتخابات ارائه نمودند، این در حالی است که این روند تا روز جاری ادامه خواهد داشت. گفتنی است طبق اعلام قاضی ثاقب نثار رئیس دیوان عالی پاکستان، انتخابات مجلس ملی و مجالس ایالتی این کشور در تاریخ 25 ژوئیه 2018 میلادی ( مطابق با 6 مرداد ماه سال جاری) برگزار خواهد شد. پیش از این دولت مسلم لیگ نواز در تاریخ 10 خرداد، مدت قانونی خود را به اتمام رساند و دوره 10 ماهه نخست وزیری شاهد خاقان عباسی - هجدهمین نخست وزير این کشور- به پایان رسید. در پی آن در یک ژوئن رئيس سابق دیوان عالی قاضی بازنشسته ناصر الملک، به عنوان نخست وزیر موقت سوگند وفاداری یاد نمود، توافق بر سر تصمیم انتصاب او در دیدار بین خاقان عباسی نخست وزير سابق و سید خورشید احمد شاه رئيس سابق اپوزیسیون در مجلس ملی در 28 می صورت گرفته بود.

اسامی وزرای کابینه موقت دولت بدین قرار است:
محمد اعظم خان (وزیر کشور)، عبدالله حسین هارون نماینده سابق پاکستان در سازمان ملل (وزارتخانه‌های خارجه و امنیت ملی)، محمد یوسف شیخ (آموزش و پرورش و بهداشت)، خانم روشن خورشید (وزارت حقوق بشر و امور کشمیر و گلگیت بلتستان)، دکتر شمشاد اختر رئیس اسبق بانک مرکزی (وزارت دارایی، اقتصاد، طرح و برنامه) و حقوق‌دان سید علی ظفر (وزارت قانون، اطلاع رسانی) همچنین پروفسور دکتر سید حسن عسکری رضوی استاد دانشگاه و تحلیل‌گر سیاسی به عنوان سروزیر موقت ایالت پنجاب، فضل الرحمان از بروکرات‌های سابق به عنوان سروزیر موقت ایالت سند، قاضی بازنشسته دوست محمدخان سروزیر موقت ایالت خیبر پختونخواه و علاء الدین مری از فعالال اجتماعی، سروزیر موقت ایالت بلوچستان نیز سوگند یاد نمودند. این در حالی است که انتصاب دو سروزیر ایالت‌های پنجاب و بلوچستان به  علت عدم توافق احزاب حاکم سابق و اپوزیسیون که طبق قانون موظف به مشاوره جهت انتصاب آنها بودند، توسط کمیسیون مرکزی انتخابات پاکستان انجام شد. در ایالت پنجاب، حزب تحریک انصاف، دو تحلیل‌گر معروف یعنی ایاز امیر و پروفسور حسن عسکری رضوی را ارائه نمود و حزب مسلم لیگ نواز اسامی محمد ذکاء الله و قاضی ثایر علی را ارائه کرده بود، اما حزب مسلم لیگ نواز با انتصاب پروفسور حسن عسکری و حزب تحریک انصاف با ذکاء الله مخالفت ورزیدند و بالاخره تصمیم‌گیری در این خصوص به کمیسیون انتخابات واگذار شد که در نهایت کمیسیون انتخابات پروفسور حسن عسکری رضوی را به عنوان سروزير موقت پنجاب برگزید. رانا ثناء الله شخصیت پر نفوذ حزب مسلم لیگ نواز و وزیر سابق قانون ایالت پنجاب در واکنش به این انتصاب اعلام کرد پروفسور حسن عسکری رضوی در تحلیل‌های خود از حزب مسلم لیگ نواز انتقاد می‌کند، لذا او را بی طرف نمی‌شناسیم، این در حالی است که پروفسور حسن عسکری رضوی گفته است که هدف او صرفاً برگزاری انتخابات شفاف است و هیچ نوع گرایش سیاسی ندارد، لذا مخالفت حزب مسلم لیگ نواز تاثیری نخواهد داشت و در نهایت کمیسیون انتخابات نیز مخالفت آن حزب را نپذیرفت.

بر اساس آخرین گزارش‌های منتشره ارائه مدارک برای شرکت در انتخابات مجالس ملی و ایالتی پاکستان از سوی رهبران سیاسی و نامزدها تا روز جاری ادامه خواهد داشت. سپس مرحله بررسی صلاحیت نامزدها و اعلام فهرست نهایی انجام خواهد شد. لازم به ذکر است که رهبران معروف سیاسی از چندین حوزه انتخاباتی به مبارزه می‌پردازند، به ویژه در انتخابات فعلی این روند تقویت یافته است، از قرار معلوم عمران خان رهبر تحریک انصاف اعلام نموده است که  از 5 حوزه ملی نامزد می‌شود: حوزه‌های میانوالی و لاهور در ایالت پنجاب، و همچنین حوزه‌های اسلام آباد، بنون و کراچی، فضل الرحمان رهبر مجلس متحده عمل از 3 حوزه، مصطفی کمال رهبر حزب پاک سرزمین از 2 حوزه ملی و 2 حوزه ایالتی سند در کراچی، همچنین شهباز شریف، چوهدری نثار علی خان، پرویز ختک، جاوید هاشمی، سعد رفیق، حمزه شهباز، مریم نواز و چند نفر دیگر از رهبران سیاسی از بیش از یک حوزه نامزد خواهند شد. شهباز شریف در حوزه‌های 248، 249، 250 ملی شهر کراچی نیز مدارک خود را ارائه نموده است، در این رابطه سلیم ضیاء رهبر حزب مسلم لیگ نواز در ایالت سند گفته است که اگر حزب ما در کراچی رای بیاورد سرنوشت شهر را تغییر خواهیم داد.

گزارش دیگری حاکی است که مریم نواز فرزند نواز شریف در حوزه‌های 125 (120 قبلی) و 127 لاهور مدارک خود را ارائه کرده است، لازم به ذکر که حوزه 120 قبلی دژ مستحکم  مسلم لیگ ن بوده و در انتخابات میان دوره‌ای سال گذشته پس از رد صلاحیت نواز شریف، همسرش کلثوم نواز از این حوزه به مجلس راه یافت و به علت کسالت وی دخترش مریم نواز تبلیغات انتخاباتی مادرش را بر عهده داشت.

در کراچی نیز رهبران سرشناسی به مبارزه خواهند پرداخت : بلاول بوتو زرداری رهبر حزب مردم نخستین بار در انتخابات شرکت می‌کند، وی از حوزۂ 246 (لیاری) کراچی که یکی از حوزه‌های مهم رای آوری حزب مردم  می‌باشد نامزد شده و خواهرش آصفه بوتو زرداری نیز از کراچی نامزد خواهد شد. رئيس جمهور سابق ژنرال مشرف نیز از کراچی در انتخابات شرکت خواهد کرد. لازم به ذکر است که دیوان عالی پرونده مشرف را لغو کرده و اجازه مشروط جهت شرکت در انتخابات به وی داده است، این در حالی است که مشرف در دبی به سر می‌برد. وی  ضمن اظهار نگرانی شدید از وضعیت خود برای بازگشت به پاکستان، از دیوان عالی خواستار تضمین عدم دستگیری خود شده است. مشرف در حوزه 247 ملی در کراچی با مصطفی کمال رهبر حزب پاک سرزمین، فاروق ستار رهبر حزب ام کیو ام و عارف علوی از رهبران تحریک انصاف مبارزه خواهد کرد.
( به این دلیل که مشرف از جامعه مهاجر پاکستان می‌باشد و از سوی دیگر شهر کراچی یکی از مراکز اصلی جامعه مهاجر این کشور محسوب می‌شود، به نظر می‌رسد در صورتی که مشکل خاصی به وجود نیاید، احتمالاً مشرف از شهر کراچی به مجلس ملی راه یابد).
طبق گزارش دیگری احزاب بزرگ به ویژه  مسلم لیگ شاخه نواز و تحریک انصاف هنوز موفق به ارائه فهرست کامل نامزدهای خود در کلیه حوزه‌ها نشده‌اند و مسئله توزیع بلیط نامزدی موجب نارضایتی بعضی از اعضا و طرفداران آنها شده و حتی چندین نفر از عضویت این احزاب کناره گیری کرده‌اند و یا اعلام کرده‌اند در انتخابات به عنوان نامزدهای آزاد شرکت خواهند کرد. در این رابطه بر سر نامزدهایی همچون چوهدری نثار علی خان وزیر کشور سابق و حنیف عباسی از رهبران مسلم لیگ ن در راولپندی، بین نواز شریف و شهباز شریف اختلاف وجود دارد، شهباز خواهان نامزدی این دو نفر می‌باشد اما نواز شریف با این موضوع مخالف است. از سویی چوهدری نثارعلی خان وزیر اسبق کشور دولت مرکزی اعلام کرده درخواست نامزدی نداده است، گزارش‌ها حاکی است اگر وی درخواست ارائه نکند نامزدی او از سوی حزب مسلم لیگ ن، بعید به نظر می‌رسد. وی از برخورد برادران شریف اظهار نارضایتی نموده و گفته است که نیازمند بلیط نامزدی آنها نیست. در آخرین خبر منتشره اعلام شده که چوهدری نثار علی خان  این عنصر باسابقه‌ی حزب مسلم لیگ نواز، قرار است به عنوان نامزد مستقل در انتخابات پیش رو شرکت کند.
 
آخرین وضعیت احزاب سیاسی:
گزارش‌ها حاکی است که محبوبیت حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان در حال افزایش است، چنانچه متقاضیان اخذ بلیط نامزدی آن زیاد می‌باشند، همچنین رهبران به نام احزاب دیگر به ویژه حزب مردم، به عضویت تحریک انصاف درآمده‌اند. از جمله می‌توان از بابر اعوان، فردوس عاشق اعوان، صمصام بخاری و ندیم افضل چن (دبیر کل مرکزی حزب) نام برد. دکتر عاشق اعوان وزیر اطلاع رسانی دولت حزب مردم از سوی تحریک انصاف در شهر سیالکوت نامزد شده است.

همچنین از سوی دیگر انشعاب و اختلاف بین رهبران ام کیو ام و ممنوع الفعالیت شدن الطاف حسین رهبر آن در ایالت سند نیز می‌تواند به نفع تحریک انصاف باشد و این حزب موفق به تصاحب چندین کرسی در کراچی و حیدرآباد شود.
طبق یک نظرسنجی در فیسبوک، تحریک انصاف در حدود 140 کرسی ملی را تصاحب خواهد نمود، این در حالی است که احتمال کسب 50 کرسی از سوی هریک از احزاب مردم و مسلم لیگ نواز وجود دارد. برابر این نظر سنجی احزاب دیگر نظیر مجلس متحده عمل 15 کرسی، حزب پاک سرزمین 10 کرسی، ام کیو ام 5 کرسی و مسلم لیگ قائد اعظم 10  کرسی را از آن خود خواهند نمود. همچنین گفته می‌شود که حزب مردم در سند 28 کرسی ملی، پاک سرزمین 10 و ام کیو ام 5 کرسی و حزب مسلم لیگ فنکشنال و سایر احزاب کوچک 10 کرسی  کسب خواهند کرد. حزب مردم در ایالت پنجاب نیز 10 کرسی ملی را از آن خود خواهد کرد.
پایان بخش اول/

*تحلیل‌گر ارشد مسائل جنوب آسیا